Nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) to zdrowe niezbędniki w diecie każdego człowieka. Ich najważniejszymi przykładami są kwasy omega-6 i omega-3, nieodzownie ze sobą powiązane. Ich niedobór może skutkować wieloma niedogodnościami, np. obniżeniem odporności, rozwojem chorób układu krążenia. Przy suplementacji warto jednak pamiętać o równowadze i właściwym stosunku kwasów omega-6 i omega-3 (4:1). Zbyt duża ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych może mieć złe skutki na pracę organizmu, np. przyczyniać się do rozwoju kilku nowotworów. Obowiązuje zatem zasada: nie za dużo, nie za mało. Co zrobić, jeśli organizm cierpi na niedobór kwasów omega-6?
Co warto wiedzieć o kwasach omega-6? Charakterystyka
Kwasy omega-6 należą do grupy nasyconych kwasów tłuszczowych (wraz ze swoimi „krewniakami”, kwasami omega-3). Stanowią przeciwieństwo niezdrowych tłuszczów nasyconych, wpływających na podwyższenie poziomu cholesterolu LDL (w rezultacie przyspieszają rozwój zatorów, choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu).
Różnica między kwasami omega-6 a omega-3 dotyczy budowy. Te pierwsze mają podwójne wiązanie przy szóstym atomie węgla w łańcuchu węglowodorowym (licząc od końca). W kwasach omega-3 podwójne wiązanie natomiast znajduje się przy trzecim atomie węgla.
Warto mieć na uwadze jedną kwestię – kwasy omega-6 należą do grupy egzogennych kwasów tłuszczowych. Oznacza to – w skrócie – że nie mają swoich źródeł w ludzkim organizmie, nie są tu syntetyzowane. Muszą zostać pobrane wraz z pożywieniem.
Rodzaje kwasów omega-6
Wyróżniamy 11 kwasów, które należą do rodziny omega-6. Najważniejsze z nich to:
- Kwas linolowy – oznaczany też jako LA lub 18:2 (n-6)
- Kwas arachidonowy – inne oznaczenia to AA, ARA, 20:4 (n-6),
- Kwas gamma-linolenowy – oznaczany jako GLA lub 18:3 (n-6).
Rola kwasów omega-6. Jak działają na ludzki organizm?
Niedobór kwasów omega-6 w codziennej diecie może mieć fatalne skutki dla zdrowia. Owe tłuszcze nienasycone działają dobroczynnie na ludzki organizm. Przede wszystkim wykazują działanie przeciwzapalne. Bardzo aktywnie wspierają odporność ciała oraz prawidłową pracę nerek, serca, układu pokarmowego. Zmniejszają ryzyko wystąpienia udaru mózgu i zawału serca (nie dopuszczają do rozwoju stopnia agregacji płytek krwi). Regularnie przyjmowane obniżają poziom złego cholesterolu we krwi. Nie dopuszczają do rozwoju ewentualnych stanów zapalnych. Wspierają prawidłowy rozwój układu nerwowego (szczególnie w okresie płodowym, o czym powinny pamiętać ciężarne kobiety).
Kwasy omega-6 są ważnym sojusznikiem organizmu w walce z różnymi groźnymi i uporczywymi chorobami, np. cukrzycą (typu 2), osteoporozą, nadciśnieniem tętniczym, zaburzeniami hormonalnymi. Powinni je przyjmować alergicy, a także osoby z ADHD.
Kwasy omega-6 a toksyny. Kompleksowa ochrona
Kwasy omega-6, które znajdują się w błonach komórkowych, przekazują układowi odpornościowemu informacje o ewentualnych uszkodzeniach komórek przez toksyny. Dzięki nim nadchodzi ratunek – ciało automatycznie wytwarza odpowiednie cząsteczki, które naprawiają uszkodzone komórki.
O jakie toksyny chodzi? Przede wszystkim o smog i zanieczyszczenia powietrza, dym papierosowy, metale ciężkie. Kwasy omega-6 chronią także komórki przed toksycznym wpływem lipopolisacharydu (szkodliwy składnik komórek bakterii).
Naturalne źródła kwasów omega-6
Kwasy omega-6 występują w wielu pokarmach, szczególnie produkowanych na bazie surowców roślinnych. Mowa zatem o zdrowych olejach (np. oliwie z oliwek, oleju rzepakowym, słonecznikowym, sojowym, kukurydzianym, sezamowym). Osoby, którym zależy na swoim dobrym samopoczuciu i zdrowiu, powinny także spożywać sezam, migdały, awokado, orzechy ziemne i włoskie, pestki dyni i słonecznika.
Wiele osób jest nieświadomych roli przetwarzania pokarmów, w których znajdują się kwasy omega-6. Jeśli zdrowe oleje roślinne poddaje się działaniu wysokich temperatur, tracą one swoje cenne właściwości zdrowotne. Miej to na uwadze.
Niedobór kwasów omega-6 – objawy
Istnieje kilka podstawowych objawów, które świadczą o niedoborze kwasów omega-6. Są one często zbieżne i współwystępują z symptomami niedoboru kwasów omega-3. Jeśli zauważysz u siebie wiele z nich, miej się na baczności i skup się na suplementacji odpowiednich kwasów tłuszczowych.
Jeden z wyraźnych objawów niedoboru kwasów omega-6 w organizmie to zwiększona wrażliwość na słońce. Istnieją – co prawda – jeszcze inne przyczyny takiej nadwrażliwości, np. brak witaminy D3 lub witamin z grupy B.
Kolejny objaw niedoboru kwasów omega-6 to skurcze i napięcie mięśni. Dość często utożsamia się to także z niedoborem magnezu. Istnieje jednak wskazówka – jeśli skurcze mięśni pojawiają się po długim spacerze, najprawdopodobniej chodzi o nienasycone kwasy tłuszczowe.
Zmiany dermatologiczne i kosmetyczne to kolejne objawy niedoboru kwasów omega-6. Mowa tu szczególnie o kruchych paznokciach, a także swędzącej, łuszczącej się skórze, która bardzo łatwo ulega podrażnieniom. Jeśli zauważysz u siebie te niepokojące, nieprzyjemne, nieestetyczne symptomy, sięgaj po zdrowe kwasy tłuszczowe.
Ostatnim objawem niedoboru kwasów omega-6 jest obniżona odporność. Warto zadbać o ten aspekt, szczególnie w chorowitym okresie jesienno-zimowym, kiedy łatwo o przeziębienie, infekcje.
Jak poradzić sobie z niedoborem kwasów omega-6 i omega-3?
Niedobory kwasów omega-6 i omega-3 leczy się odpowiednią suplementacją oraz dostarczeniem do organizmu odpowiednich pokarmów. W przypadku kwasów omega-6 chodzi o zdrowe oleje oraz inne składniki – naturalne źródła. Warto zadbać także o spożywanie tłustych ryb (łososia, tuńczyka, makrelę, dorsza, śledzia), a także suplementację tranu – owe pokarmy to naturalne źródła kwasów omega-3.