Kolagen jest najważniejszym budulcem stawów oraz ścięgien. Niektóre dolegliwości stawowe mogą być spowodowane jego niedoborem. Z tego względu zalecana jest suplementacja kolagenu. Jakie preparaty na stawy wybrać? Czym się kierować podczas sięgania po suplementy kolagenowe?
Czym jest kolagen?
Kolagen to rodzina białek strukturalnych, naturalnie wytwarzanych przez organizm. Jest on najważniejszym składnikiem substancji międzykomórkowej, a co za tym idzie – wchodzi w skład chrząstek, ścięgien, zębów, skóry, więzadeł oraz kości. Oprócz tego, kolagen znajduje się w rogówce oka, naczyniach krwionośnych, nerkach, wątrobie, pęcherzu czy śluzówce.
Wyróżnia się dwa rodzaje kolagenów: fibrylarne i niefibrylarne. Te z kolei dzielą się na poszczególne typy, których z ludzkich tkanek wyodrębniono aż 28. W organizmie dominuje białko fibrylarne (włókniste), stanowiąc aż 90% wszystkich kolagenów. Zalicza się do niego typy: I, II, III, V, XI, XXIV oraz XXVII.
Każde z białek kolagenowych charakteryzuje inna budowa oraz zróżnicowane funkcje, jakie pełni w organizmie człowieka. Warto zaznaczyć, że udział białka kolagenowego stanowi aż 30% masy wszystkich białek organizmu.
Właściwości kolagenu
Białko kolagenowe zachowuje integralność tkanek oraz elastyczność naczyń krwionośnych. Najbardziej znane jest ze swojej funkcji budulcowej chrząstek, ścięgien, więzadeł czy kości. Odpowiada ono za ich wytrzymałość mechaniczną, nadając im elastyczność oraz wpływając na ich optymalną twardość. Dzięki temu zapewnia stawom prawidłowe funkcjonowanie, jak i również wspiera regenerację po doznanych kontuzjach.
Odpowiednia gęstość kości jest również pośrednio wynikiem działania kolagenu. Jego właściwości ułatwiają wchłanianie się różnych minerałów, które wchodzą w skład kostny. Co więcej, białko to wspiera układ immunologiczny, a także może być pomocne podczas leczenia zmian miażdżycowych i innych chorób naczyń krwionośnych. Kolagen poprawiając elastyczność tętnic sprawia, że są one bardziej odporne na uszkodzenia.
Kolagen jest bardzo często nazywany “białkiem młodości”. Wszystko ze względu oddziaływania białka na kondycję skóry. Nie tylko ją ujędrnia, ale także utrzymuje odpowiednie nawilżenie i bierze udział w procesach naprawczych. To w rezultacie wpływa na spowolnienie procesów starzenia się skóry. Kolagen bardzo często wykorzystywany jest w podczas zabiegów kosmetycznych, które mają na celu m.in. usunięcie zmarszczek.
Choć największy wpływ na organizm ma białko fibrylarne, nie można również pominąć funkcji drugiego rodzaju kolagenu – niefibrylarnego. Grupa tych białek odpowiada za ochronę wielu narządów, stanowiąc niezbędny składnik naczyniach krwionośnych, serca, nerek, wątroby, pęcherza, żołądka oraz jelit.
Jaki kolagen działa na stawy?
Wybierając kolagen, który ma wspomóc funkcjonowanie stawów i łagodzić ich bóle, trzeba nie tylko dobrać odpowiednią dawkę tego białka, ale również jego typ. Spośród wszystkich wyróżnionych 28 typów białek kolagenowych w organizmie ludzkim, nie każde posiada funkcje wpływające bezpośrednio na układ kostny i chrzęstny stawów.
Chcąc przystąpić do suplementacji kolagenem w celu poprawy funkcjonowania stawów, najlepiej wybrać białko włókniste. Ze wszystkich białek z tej rodziny kolagenowej, najbardziej przebadane zostało typu I. To właśnie ono w największej ilości znajduje się w ścięgnach, kościach, więzadłach, rogówce oka i skórze.
Kolagen typu II wchodzi w skład ciała szklistego oraz chrząstek. Z kolei typ III kolagenu jest obecny w jelicie i macicy oraz skórze. Kolagen typu V uzupełnia skład skóry i łożyska, a także (podobnie do typu XXIV) kości i rogówkę. Białka kolagenowe typu XI i XXVII budują z kolei chrząstki oraz tarcze międzykręgowe, inaczej znanymi pod nazwą dysków międzykręgowych.
Warto dodać, że nie tylko rodzaj białka kolagenowego jest istotny podczas wyboru suplementu wspomagającego stawy. Istotne jest również jego pochodzenie. W wielu badaniach naukowych wykazano, że kolagen pozyskiwany z ryb, a właściwie z ich łusek, budową jest najbardziej zbliżony do ludzkiego. Dzięki temu ma on lepszą wchłanialność, a co za tym idzie, ma skuteczniejsze działanie regeneracyjne.
Czy kolagen pomaga na bóle stawów?
Bóle stawów mogą mieć różne podłoże, co zawsze wymaga diagnostyki lekarskiej. Jednak w dużej mierze obrzęki i dolegliwości bólowe stawów mogą wynikać z nieprawidłowości struktur ścięgien bądź więzadeł. Takie zaburzenia obserwuje się w szczególności u osób starszych, gdyż wraz z wiekiem włókna kolagenowe zanikają. Wynika to ze słabszej syntezy glukozaminy w organizmie, której jedną z funkcji jest stymulacja produkcji kolagenu, a także wsparcie regeneracyjne tkanek.
Białka kolagenowe są w organizmie trawione do wolnych aminokwasów oraz proliny i hydroksyproliny. Te z kolei są wchłaniane przez tkanki z krwi. Zatem dzięki stosowaniu suplementów kolagenowych dostarcza się organizmowi sporą ilość materiału budulcowego, pomagającego regenerować poszczególne narządy oraz tkanki.
Komu zaleca się suplementację kolagenem?
Suplementacja białkiem kolagenowym jest wskazana w szczególności osobom starszym, które mają problemy z bólami i sztywnoscią stawów, a także odczuwają ich specyficzne skrzypienie podczas poruszania się. Do grupy, której zaleca się suplementację kolagenem zalicza się, również osoby cierpiące m.in. na reumatyzm, osteoporozę czy osteomalację.
Na częste uszkodzenia stawów narażeni są również sportowcy. Obciążenia podczas wykonywanych planów treningowych mogą znacznie zużywać i nadwyrężać chrząstki, więzadła oraz ścięgna. Uszkodzenia biomechaniczne tkanki łącznej są często wynikiem znacznych przeciążeń oraz nieprawidłowo wykonywanych ćwiczeń. Aby zahamować degradację tkanki łącznej zaleca się więc sportowcom suplementację kolagenem.